Podatek od kupna samochodu osobowego dla osoby prywatnej

Zakup auta z "drugiej ręki", którego wartość przekracza 1000 zł, nieodłącznie związany jest z obowiązkiem uiszczenia opłaty w urzędzie skarbowym. Na co zatem zwrócić uwagę podczas wypełniania formularza PCC-3?

Podatek od czynności cywilno-prawnych, czyli wspomniane PCC, wynosi 2% wartości zakupionego samochodu. Należy tutaj nadmienić, że jeśli urzędnik uzna kwotę zakupu pojazdu za zbyt niską, może ją zakwestionować powołując się na oficjalny cennik opublikowany przez specjalizujące się w tym firmy. Wówczas wymagana jest dopłata. Od takiej decyzji przysługuje odwołanie, lecz cała procedura jest czasochłonna i tylko opóźnia rejestrację pojazdu.

POBIERZ DRUK PCC3 - KLIKNIJ TUTAJ

Obowiązek zapłaty nie dotyczy tych osób, które nabyły pojazd w komisie lub u dealera. Transakcje te zostały już wcześniej objęte podatkiem VAT. Z opłaty PCC zwolnione są również osoby niepełnosprawne, które zakupiły samochód dla własnych potrzeb. W przypadku dokonania zakupu auta za granicą podatek PCC nie może zostać naliczony, bowiem PCC pobiera się od czynności cywilnoprawnych m.in. umowy sprzedaży, których przedmiot w chwili zawarcia umowy znajduje się na terytorium Polski. 

Pozostali nabywcy są zobowiązani ustawą, a także zapisem w umowie kupna-sprzedaży (koszty transakcji ponosi kupujący), do zapłaty podatku w ciągu 14 dni od daty zawarcia transakcji. Opłatę należy uiścić we właściwym urzędzie skarbowym.

Opłata związana jest z wypełnieniem formularza PCC-3 lub PCC-3/A. Pierwszy z nich dotyczy tych transakcji, w których nowym właścicielem jest tylko jedna osoba. Jeśli jednak auto będzie posiadało więcej właścicieli, wymagany jest dokument PCC-3/A, który posiada dodatkowe rubryki na informacje o podatnikach. W zależności od statusu podatnika, w rubryce przeznaczonej na identyfikator podatkowy należy wpisać NIP lub PESEL. To samo dotyczy formularza PCC-3/A, który dotyczy pozostałych podatników.

Potrzebna jest również znajomość dokładnej nazwy modelu samochodu, który został zakupiony, a także kalkulator. Informacje dotyczące auta możemy sprawdzić w dowodzie rejestracyjnym otrzymanym od poprzedniego właściciela. Elementy formularza, które muszą zostać wypełnione przez kupującego to części A, B, C, D, G i H. Należy jednak zaznaczyć, że "G" obowiązuje jedynie w przypadku zakupu auta przez więcej, niż jedną osobę.

POBIERZ DRUK PCC3 - KLIKNIJ TUTAJ
 
Najczęstszym problemem, na jaki natrafiają nabywcy aut, jest uzupełnienie części B. Nabywca musi zaznaczyć jedno z pięciu pól. Kłopot w tym, że żadne z nich nie jest nazwane wprost jako np. "Kupujący". W tym miejscu należy zakreślić pole "Podmiot zobowiązany solidarnie do zapłaty podatku” lub "Inny podmiot".

W dalszych częściach formularza, C i D, należy zwięźle i szczegółowo opisać auto, a także obliczyć wysokość podatku. W przypadku opisu pojazdu, czyli przedmiotu transakcji, wymagane jest wpisanie marki, modelu, rodzaju nadwozia, numeru podwozia, pojemności silnika, roku produkcji i przebiegu. Wszystkie te informacje odnajdziemy w umowie kupna-sprzedaży lub dowodzie rejestracyjnym. Jeśli auto posiada wady bądź inne usterki, warto uwzględnić je w opisie, gdyż może to wpłynąć na obniżenie wysokości podatku. W niektórych przypadkach konieczne jest również podanie danych adresowych poprzedniego właściciela.

Część D, poświęcona wysokości składki, wymagana od nabywcy wpisania wartości rynkowej pojazdu. Kwota ta może być inna od tej, która widnieje na umowie kupna-sprzedaży. Wartość rynkowa obliczana jest bowiem na podstawie wielu czynników, jak stan auta, jego przebieg lub ewentualne uszkodzenia. W związku z tym, przed uzupełnieniem formularza, należy sprawdzić pozostałe oferty rynkowe i wynik uśrednić. W razie wątpliwości, skorzystać z usług firm zajmujących się wyceną pojazdów.

Kupno, sprzedaż auta? Obowiązki stron krok po kroku

Przy transakcji kupna-sprzedaży pojazdu spotykają się dwie strony: zbywca (sprzedający) oraz nabywca (kupujący). Finalnie zostaje sporządzona umowa kupna-sprzedaży, która staje się dokumentem wiążącym obydwie strony. Na jej mocy sprzedający zrzeka się prawa do pojazdu i przekazuje go kupującemu.


Strony umowy po zakończeniu transakcji muszą udać się do 3 instytucji:

1. Urzędu Skarbowego

2. Wydziału Komunikacji

3. Zakładu Ubezpieczeń

Urząd Skarbowy i podatek od czynności cywilnoprawnych (14 dni)
Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych

Złożenie podpisów na umowie kupna-sprzedaży pojazdu zobowiązuje obie strony (zbywcę oraz nabywcę) do obliczenia i zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Najczęściej wspólną decyzją stron transakcji, podatek opłaca kupujący. Panuje powszechne przekonanie, że podatkiem jest obciążony wyłącznie nabywca pojazdu – zgodnie z ustawą nie ma przeszkód by obciążyć nim obie strony, bądź tylko sprzedającego. Dlatego należy na umowie zaznaczyć, kto ma ten podatek opłacić.

Podatek wynosi 2% od wartości rynkowej pojazdu w dniu zawarcia umowy kupna-sprzedaży. Taką samą stawką opodatkowana jest zamiana aut. Wartość rynkowa to przeciętna cena za auto tej samej marki, modelu, rocznika, stanu technicznego, stopnia zużycia jaką możemy otrzymać w miejscowości (liczy się położenie geograficzne), w której sprzedawany jest pojazd. W związku z tym strony transakcji powinny ustalić wartość pojazdu tak, aby odpowiadała ona jego prawdziwej wartości rynkowej. Należy pamiętać, że urzędu skarbowego nie interesuje, za jaką cenę auto zostało nabyte przez kupującego – liczy się jego wartość rynkowa.

Na zapłacenie podatku i złożenie do swojego urzędu skarbowego deklaracji PCC-3 mamy 14 dni od daty spisania umowy kupna-sprzedaży. Pamiętajmy, że fiskus nie wzywa do zapłaty podatku – należy samemu dopilnować tej kwestii. Jednakże w przypadku nieuregulowania należności urząd ma prawo zażądać od nabywcy bądź od obu stron transakcji niezapłaconego podatku wraz z odsetkami za zwłokę – obecnie 11% w skali roku – liczonymi od dnia spisania umowy kupna-sprzedaży.

Dowód opłacenia podatku należy przechowywać przez 5 lat (obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych przedawnia się po upływie 5 lat, licząc od końca roku, w którym należało go opłacić).

Kto jest zwolniony z opodatkowania?
Osoby niepełnosprawne, które zakupiły pojazd na potrzeby własne (ale jeśli osoba niepełnosprawna kupuje używany pojazd od innej osoby – to zbywca płaci połowę stawki, czyli 1% wartości auta).

Kiedy nie trzeba płacić podatku?
Gdy wartość pojazdu nie przekracza 1000zł.

Sprzedający (a przy umowie zamiany aut – jedna ze stron) jest opodatkowany podatkiem od towarów i usług (VAT) lub jest z niego zwolniony.

Komis/ diler a podatek

W przypadku, gdy osoba fizyczna, niebędąca podatnikiem VAT, kupuje pojazd w komisie lub od dilera, którzy są płatnikami VAT, transakcja nie będzie opodatkowana PCC ponieważ komis/ diler odprowadzi VAT. Podstawą tego jest ustawa o VAT, wg której podatek ten płaci się tylko od czynności sprzedaży, a nie od czynności zakupu.

Inaczej sprawa wygląda jeśli podatnik VAT (np. hurtownia) kupuje pojazd od osoby fizycznej. Podatek od czynności cywilnoprawnych musi być opłacony, ponieważ ani sprzedawca (osoba fizyczna), ani kupujący nie odprowadzą VAT.

Pojazd w posiadaniu krócej niż pół roku (6 miesięcy)

Jeśli jesteśmy właścicielem pojazdu (lub posiadamy udział we własności) krócej niż pół roku (6 miesięcy) jesteśmy dodatkowo zobowiązani opłacić podatek dochodowy.

Do tego okresu nie wlicza się posiadania samochodu pod innym tytułem np. leasingu, użyczenia czy najmu.

Sprzedaż opodatkowana jest wg skali podatkowej, przy czym przedmiotem opodatkowania jest dochód (przychód- koszty).

Kosztami są m.in.:

• udokumentowane koszty nabycia/ uzyskania.
• nakłady poczynione na zwiększenie wartości pojazdu.

Jeśli w wyniku sprzedaży ponieśliśmy stratę, nie zapłacimy podatku. Nadal jednak należy transakcję wskazać w rocznym PIT.

Współwłasność, zgłoszenie gdy na umowie jest więcej niż jedna osoba lub gdy kupujemy i przekazujemy darowizną część własności ma to sens ze względu na ubezpieczenia i posiadane zniżki.
Darowizna druk 1% brak opłat w urzędzie skarbowym.
Darowizna części/ połowy

Wydział Komunikacji (30 dni)
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o Ruchu Drogowym

OBOWIĄZKI SPRZEDAJĄCEGO

Osoba sprzedająca pojazd ma obowiązek przekazać nowemu właścicielowi dowód rejestracyjny oraz kartę pojazdu.

OBOWIĄZKI KUPUJĄCEGO

Do zarejestrowania/ przerejestrowania pojazdu w Wydziale Komunikacji potrzebne są następujące dokumenty:

• dowód własności pojazdu (umowa kupna-sprzedaży, faktura, darowizna, zamiany pojazdów, itp.);
• dowód rejestracyjny z ważnym przeglądem technicznym lub decyzja o czasowym wycofaniu z ruchu;
• karta pojazdu (jeśli została wydana);
• ważna polisa ubezpieczeniowa OC;
• dowód osobisty, a w przypadku osób prawnych – wypis z właściwego rejestru;

Trzeba również wypełnić odpowiedni wniosek, dostępny na stronach internetowych Wydziałów Komunikacji lub bezpośrednio w tych urzędach.

Pojazd rejestruje starosta właściwy dla miejsca zameldowania (adres, który widnieje w dowodzie rejestracyjnym) nabywcy pojazdu. Podczas rejestracji należy zwrócić dotychczasowe tablice rejestracyjne – od razu są wydawane nowe.
W przypadku zakupu auta zarejestrowanego w tym samym powiecie nie ma konieczności wymiany tablic i wnoszenia stosownej opłaty. Należy jedynie przedłożyć w wydziale tablice w celu zmiany znaku legalizacyjnego.

W trakcie sprawdzania zakupionego pojazdu przez wydział komunikacji, otrzymuje się  tablice wraz z tymczasowym dowodem (tzw. miękkidowód), który należy zwrócić  w momencie odbierania stałego dowodu rejestracyjnego.
Całkowity koszt rejestracji powinien wynieść ok. 170 zł – uwzględniając wszystkie wymagane dokumenty, wykupienie tablic, nalepek kontrolnych i legalizacyjnych. Wydatek może się zwiększyć o 75 zł, jeśli nie posiadamy karty pojazdu.

Zakład ubezpieczeń (30 dni)

Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych

OBOWIĄZKI SPRZEDAJĄCEGO

Zbywca pojazdu po spisaniu umowy kupna-sprzedaży ma obowiązek przekazać nabywcy aktualne ubezpieczenie OC pojazdu (dokumenty potwierdzające zawarcie umowę) oraz w ciągu 30 dni poinformować ubezpieczyciela o zmianie właściciela pojazdu. Dopełnienie tego obowiązku leży w interesie sprzedającego, ponieważ jeśli nabywca nie zgłosi do towarzystwa faktu kupna auta, dla ubezpieczyciela właścicielem pojazdu nadal będzie zbywca.

Sprzedający może starać się o zwrot niewykorzystanej składki ubezpieczenia komunikacyjnego tylko i wyłącznie w przypadku wypowiedzenia przez nabywcę umowy OC w ciągu 30 dni od dnia zakupu pojazdu.

Nabywca może, ale nie musi rezygnować z polisy poprzedniego właściciela – jest to jego wybór. Często jednak zdarza się tak, że zbywca od razu przy podpisywaniu umowy kupna samochodu podsuwa kupującemu wypowiedzenie umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego.

Ważne dla kupujących – jeśli podpisujemy wypowiedzenie, zażądajmy jego kopii, aby również osobiście dostarczyć je ubezpieczycielowi. Często zdarza się, że zbywca zapomina o tym i nie dostarcza wypowiedzenia ubezpieczycielowi, co w przyszłości może skutkować zdublowaniem ubezpieczenia OC i koniecznością opłacenia dwóch polis OC.

Zbywcy nie przysługuje zwrot składki, jeżeli nastąpiła szkoda, za którą zakład ubezpieczeń wypłacił lub jest zobowiązany wypłacić odszkodowanie.

Po dniu zbycia pojazdu skutki wyrządzenia szkody nie obciążają zbywcy.
 

OBOWIĄZKI KUPUJĄCEGO

Po kupnie pojazdu na nabywcę przechodzą prawa i obowiązki wynikające z zawartej przez poprzedniego właściciela samochodu umowy OC.

Kupujący może:

• wypowiedzieć umowę w terminie 30 dni od podpisania umowy kupna-sprzedaży – przykład: kupiliśmy pojazd 02.11.2010 r., wypowiadamy umowę zgodnie z art. 31 (WAŻNE! – pamiętajmy, że to ma być art. 31 a nie art. 28) ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych i umowa rozwiązuje się z dniem 01.12.2010r., przez te 30 dni jesteśmy objęci ochroną w ramach starej polisy OC. Zaś od 2 grudnia musimy mieć już zawarte nowe ubezpieczenie;
• kontynuować polisę zbywcy – zgodnie z ustawą, nabywca zobowiązany jest w ciągu 30 dni od zakupu pojazdu poinformować ubezpieczyciela o tym, że jest nowym właścicielem oraz udać się do najbliższej jednostki zakładu ubezpieczeń w celu przepisania ubezpieczenia. Zakład ubezpieczeń może dokonać ponownej kalkulacji należnej składki od dnia zakupu pojazdu, uwzględniając zniżki i zwyżki nabywcy – proszę pamiętać, że ubezpieczyciel ma do tego prawo. Udając się do towarzystwa, należy wziąć ze sobą wszystkie potrzebne dokumenty i zaświadczenia: umowę k-s bądź fakturę, zaświadczenie o zniżkach OC (ewentualnie naszą ostatnią polisę OC), prawo jazdy, dowód osobisty itp.

Nie dziwmy się, kiedy otrzymamy pismo wzywające do zapłaty od ubezpieczyciela – najwyraźniej zbywca pojazdu dostarczył dowód sprzedaży pojazdu (umowa k-s, faktura), a zakład ubezpieczeń dokonał  kalkulacji składki. Może być ona wysoka, ponieważ, nie mając informacji o zniżkach klienta, ubezpieczyciel kalkuluje składkę na stawkach podstawowych. Gdy dostarczymy do towarzystwa odpowiednie zaświadczenie, składka ulegnie zmniejszeniu.

Jeśli nabywca będzie chciał wypowiedzieć kontynuowaną umowę, musi złożyć wypowiedzenie zgodnie z art. 28 ustawy, czyli najpóźniej w przedostatnim dniu trwania umowy (przykład: okres ubezpieczenia: od 24.11.2009 do 23.11.2010, wypowiedzenie do ubezpieczyciela musi dotrzeć najpóźniej 22.11.2010r.).

• Jeśli zbywca nie opłacił II raty za ubezpieczenie, kto musi to zrobić?

Wszystko uzależnione jest od wyznaczonego terminu płatności. Jeśli wypada on na datę już po spisaniu umowy kupna-sprzedaży, ratę powinien opłacić nabywca, natomiast jeśli termin II raty upłynął przed spisaniem umowy k-s, zbywca musi opłacić składkę – proporcjonalnie do wykorzystanego okresu ochrony. Taka procedura obowiązuje w większości zakładach ubezpieczeń.

• Jeśli składka (płatność jednorazowa) za ubezpieczenie OC nie została opłacona

– sytuacja jest analogiczna jak powyżej: zbywca opłaca składkę za okres ochrony do dnia sprzedaży pojazdu.

• Jeśli składka jest opłacona w całości

– wielu ubezpieczyli idzie klientom na rękę i nie rekalkuluje składki (jeśli jest to niekorzystne dla klienta) tylko automatycznie przepisuje ubezpieczenie na nowego właściciela.

• Jeśli nabywca pojazdu posiada wyższe zniżki w OC niż zbywca i składka jest opłacona w całości

– po rekalkulacji składki wynik dla nowego właściciela może być bardzo korzystny tzn. po wyliczeniu występuje nadpłata – ubezpieczyciel zwraca nowemu właścicielowi część składki (ponieważ ponosi mniejsze ryzyko ubezpieczeniowe).

• Jeśli kupiony pojazd nie posiadał ubezpieczenia OC

– kupujący jest zobowiązany w tym samy dniu, w którym stał się właścicielem pojazdu, zawrzeć ubezpieczenie OC.


Pamiętajmy, że w każdym zakładzie ubezpieczeń są inne procedury dotyczące okresu ubezpieczenia i wypowiedzenia umowy po kupnie pojazdu. OC jest regulowane ustawą, ale towarzystwa w różny sposób ją interpretują, np:

• jeśli kupimy pojazd, który posiada ubezpieczenie w PZU, a koniec okresu ubezpieczenia przypada na datę spisania umowy k-s, nie możemy już tej umowy wypowiedzieć;  
• natomiast w TUW nie ma znaczenia, kiedy kończy się polisa zbywcy – klient zawsze ma 30 dni na zakończenie ubezpieczenia. Przykład: pojazd został kupiony 18 marca 2010r., okres ubezpieczenia jest od 31.03.2009 do 30.03.2010 r. Ustawowe 30 dni liczone są od dnia zakupu pojazdu, czyli jeśli wypowiemy umowę zgodnie z art. 31, zakończy się ona 17 kwietnia ( nie ma znaczenia to, że polisa zbywcy zakończyła się 30 marca). 

Dlatego, Kliencie, zadzwoń do ubezpieczyciela, dopytaj o szczegóły, ustal, co dla Ciebie będzie najlepszym rozwiązaniem, a unikniesz problemów związanych z podwójnym OC i niekorzystnym wyliczeniem składki.

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG)
Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( art.88)

Za niedopełnienie obowiązku zawarcia ubezpieczenia OC pojazdu mechanicznego jest nakładana przez UFG opłata karna. Wysokość opłaty obowiązującej w każdym roku kalendarzowym stanowi równowartość w złotych sumy wyrażonej w euro (wysokość opłaty jest ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski według tabeli kursów nr 1 w roku kontroli.; kurs średni euro ogłoszony przez NBP wg tabeli kursów nr.1/A/NBP/2010 z dnia 04.01.2010 r. wynosi 4,0924 zł). Opłata ta jest zależna od rodzaju pojazdu oraz okresu pozostawania posiadacza pojazdu bez ubezpieczenia:
 

Okres pozostawiania bez ubezpieczenia OC	Wysokość opłat karnych za brak ubezpieczenia OC
	wysokość opłaty	samochody osobowe	samochody ciężarowe	pozostałe pojazdy
przekraczający 14 dni	100%	500 euro ( 2010 rok – 2 050 zł)	800 euro ( 2010 rok – 3 270 zł)	100 euro ( 2010 rok – 410 zł)
nieprzekraczający 14 dni	50%	250 euro (2010 rok – 1 020 zł)	400 euro (2010 rok – 1 640 zł)	50 euro (2010 rok – 200 zł)
nieprzekraczający 3 dni	20%	100 euro (2010 rok – 410 zł)	160 euro (2010 rok – 650 zł)	20 euro (2010 rok – 80 zł)

Ważne: UFG posiada bazę danych wszystkich klientów i aktywnie współpracuje z zakładami ubezpieczeń. Jako podmiot uprawniony do kontroli (robi to bardzo aktywnie), może weryfikować listę osób, które nie dopełniły obowiązku ubezpieczenia OC i nakłada opłatę karną.